Leo Edward (1829–1901), prawnik, publicysta, redaktor „Gazety Polskiej”. Ur. 9 I w Warszawie, był synem lekarza Leopolda (zob.) i Juliany Levy-Lion, bratem Ernestyny Rozalii, żony Leopolda Kronenberga (zob.). L. kształcił się początkowo w domu, szkołę na Lesznie ukończył w r. 1842, a następnie uczęszczał na warszawskie kursy prawne (do 1845). Aplikację sądową rozpoczął przy Warszawskim Trybunale Cywilnym, po czym został asesorem w sądzie poprawczym Wydziału do Spraw Karnych przy Zarządzie Warszawskiego Oberpolicmajstra. W tym okresie pisywał recenzje muzyczne do „Gazety Warszawskiej”.
W r. 1848 L. został przeniesiony do Prokuratorii Król. Pol. W t. r. wyjechał do Berlina, gdzie pełnił funkcję sekretarza wydziału publikacji i oświaty narodowej, kierowanego przez K. Libelta. L. pisywał korespondencje do poznańskiego „Dziennika Polskiego”, lwowskiego „Słowa” oraz do „Neue Königsberger Zeitung”, jak również artykuły do berlińskiej gazety „Die Reform”. W r. 1849 wyjechał do Brukseli, gdzie pracował w zakładzie księgarskim «Meline, Cans et Comp.». W lipcu r. n. przeniósł się do Paryża, gdzie podjął pracę w ambasadzie tureckiej. Został w tym czasie członkiem Tow. Historyczno-Literackiego w Paryżu. W r. 1852 otrzymał pozwolenie powrotu do kraju, jednak po przyjeździe został osadzony w więzieniu w Zamościu, z którego uwolniono go po dwu latach, z zakazem powrotu do służby sądowej. Po cofnięciu tego zakazu od września 1854 r. pracował jako aplikant Wydziału Hipotecznego w Warszawie, a w r. n. został patronem w Trybunale Cywilnym. Jednocześnie Komisja Skarbu powołała go na radcę prawnego administracji rządowej dochodów tabacznych. Od r. 1859 L. nawiązał stałą współpracę z redakcją „Gazety Codziennej” (późniejsza „Gazeta Polska”), pisując głównie recenzje muzyczne i teatralne, jak również przesyłał korespondencje z kraju dla agencji prasowej Havas-Bullier w Paryżu. W lipcu 1862 r. L. zdał najwyższy egzamin sądowy i w t. r. został mianowany adwokatem przy Sądzie Apelacyjnym Król. Pol., a w r. 1865 obrońcą przy Departamentach Rządzącego Senatu. Jego kariera adwokacka trwała do 26 IV 1879 r., kiedy to zrezygnował z adwokatury na skutek rusyfikacji sądownictwa.
W r. 1874 L. objął po J. Sikorskim redakcję konserwatywnego dziennika „Gazeta Polska” i prowadził go do r. 1897. Własnych prac publikował niewiele, natomiast dzięki sprężystej organizacji i umiejętnemu doborowi współpracowników przyczynił się do znacznego rozwoju „Gazety Polskiej”. Dzięki zabiegom L-a współpracowali z redakcją m. in. P. Chmielowski, W. Bogusławski, B. Prus, A. Jabłonowski, A. Kraushar, C. Godebski i H. Sienkiewicz, który na łamach „Gazety Polskiej” zamieścił prawie wszystkie swe wczesne utwory. Obok pracy publicystycznej L. był równocześnie radcą prawnym Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i Tow. Gazowego, członkiem Rady Zarządzającej Kolei Terespolskiej i Banku Handlowego Warszawskiego, członkiem Komitetu Nadzorczego Tow. Kredytowego m. Warszawy oraz członkiem dyrekcji Tow. Warszawskiego Ubezpieczeń od ognia. Prasa postępowa zarzuciła L-wi, że stanowiska te zawdzięczał nie zdolnościom, lecz koligacjom z warszawską plutokracją. L. był istotnie spowinowacony z rodzinami Kronenbergów, Wertheimów, Rotwandów i Wolffów, ale zarzut o synekurach wydaje się niesłuszny.
L. był człowiekiem towarzyskim, słynął z dowcipu i dzięki temu był bardzo popularną w Warszawie postacią. W jego mieszkaniu na cotygodniowych przyjęciach spotykała się elita warszawskiego środowiska artystycznego, literackiego i naukowego. Zmarł 22 VII 1901 r. w Sosnówce koło Brwinowa w pow. pruszkowskim. Pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
L. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną Pauliną z Brünerów (ślub 1856, zm. 1863) miał dwie córki i syna Edwarda (1862–1889), chemika, z drugą – Stefanią z Zielińskich (1841–1890) – trzy córki, wśród nich Annę, pamiętnikarkę i tłumaczkę (zob.).
W. Enc. Ilustr.; – B. L., Śp. E. L., „Biesiada Liter.” R. 52: 1901 nr 31 s. 87; Biernacki B., Dwie mogiły, „Niwa Pol.” R. 29: 1901 nr 31 s. 490; E. M., Pierwsze lata redaktorstwa E. L-a, „Gaz. Pol.” R. 71: 1901 nr 199 s. 1–2, nr 200 s. 1; J., E. L., „Kraj” R. 20: 1901 nr 29 dod. „Życie i Sztuka” s. 339 (fot.); Jeske-Choiński T., Neofici polscy, W. 1905; Leo A., Wczoraj, W. 1929; Niemirowski A., Nasi prawnicy, L. E., „Tyg. Powsz.” R. 9: 1885 nr 47 s. 745–6; Reychman R., Szkice genealogiczne. S. I., W. 1936; s., E. L, „Tyg. Ilustr.” R. 42: 1901 nr 30 s. 580 (fot.); – „Roczn. Tow. Hist.-Liter. w Paryżu 1866” (Paryż) 1867 s. XXV; [Zalewski A.] Baronowa X. Y. Z., Towarzystwo Warszawskie. Listy do przyjaciółki, Kr. 1887 II 121–5; – „Bibl. Warsz.” R. 61: 1901 t. 3 nr 2 s. 384–5; „Gaz. Pol.” R. 71: 1901 nr 197 s. 1–2 (Śp. E. L.), nr 198 s. 1 rys., nr 201 s. 2 (Nad trumną śp. E. L-a); Kalendarz Warszawski Józefa Ungra, R. 57: 1902 s. XVII–XVIII; „Kron. Rodzinna” R. 34: 1901 nr 30 s. 596 (Śp. E. L.); „Kur. Warsz.” R. 80: 1901 nr 200 s. 7, nr 201 s. 6, nr 205 s. 1; „Prawda” R. 21: 1901 nr 30 s. 367; „Przegl. Tyg.” R. 36: 1901 nr 30 s. 350–1; „Wędrowiec” R. 39: 1901 nr 30 s. 587 (R. W.); – B. Jag.: rkp. 6470 IV k. 274–276, 6515 IV k. 379–402, 6699 III k. 95–96, 6701 III k. 476–477, 7811 IV k. 232–233, 7890 III/9; B. PAN w Kr.: rkp. 2028 t. 4 k. 99–100, 2159 t. 10 k. 82.
Stanisław Konarski